نفوذ اصل حاکمیت اراده در عقد نکاح از منظر فقه، قانون ایران و قواعد بین المللی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میمه. (نویسنده مسئول)

چکیده

اصل حاکمیت اراده را باید یکی از بنیادی ترین اصولی دانست که در عالم حقوق وجود داشته و در واقع آن را به نوعی تضمین کننده ی سلامت روابط میان اشخاص تلقی نمود. این اصل که غالبا در روابط قراردادی مشهود می باشد، جز در موارد استثنا کاربرد داشته و اساس یک رابطه ی قراردادی را تشکیل می دهد. قوانین عقد نکاح نیز که به زعم قانونگذار یک عقد یا قرارداد محسوب می شود، علی رغم برخورداری از قوانین متعدد امری، در بسیاری از موارد بر پایه ی این اصل تدوین گردیده و به دلیل تکمیلی بودن قاعده، می توان با اراده ی اشخاص در خصوص آن تصمیم دیگری اتخاذ نمود. در پژوهش حاضر، به نفوذ اصل حاکمیت اراده در دو مرحله ی انعقاد عقد نکاح و آثار ناشی از آن پرداخته و تبلور این اصل در پرتو قانون، فقه و قواعد بین المللی مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین به بیان برخی نظریات متفاوت در باب وجود یا عدم وجود این اصل در عقد نکاح اشاره گردیده و در پایان به نتیجه گیری از بحث مذکور پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The influence of the principle of sovereignty of will in the marriage contract from the perspective of jurisprudence, Iranian law and international rules

نویسنده [English]

  • Erfan Rahaei
Senior expert in private law, Faculty of Law, Islamic Azad University, Mime branch. (Corresponding Author)
چکیده [English]

The principle of sovereignty of the will should be considered as one of the most fundamental principles that ever existed in the world of law, and in fact, it should be considered as a kind of guarantee of the health of relationships between people. This principle, which is often evident in contractual relationships, is used thoroughly except in exceptional cases and forms the basis of contractual relationships. The marriage contract laws, which according to the legislator is considered a contract, despite having several mandatory laws, in many cases were compiled on the basis of this principle and due to the supplementary nature of the rule, it can be done by the will of the persons regarding decision making. In the present study, the influence of the principle of the sovereignty of the will in the two stages of concluding a marriage contract and its effects has been investigated, and the crystallization of this principle has been examined in the light of law, jurisprudence and international rules. some different opinions about the presence or absence of this principle in the marriage contract have also been expressed, and at the end, the conclusion of the said discussion has been discussed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • principle of sovereignty of will
  • marriage contract
  • jurisprudence
  • law
  • international rules
1- قرآن کریم.
2- استاد زاده، سعید، (1395)، مجموعه قوانین خانواده، انتشارات پندار قلم، چاپ اول، تهران.
3- اعلامیه جهانی حقوق بشر.
4- بخاری، محمد بن اسماعیل، ( 1391)، صحیح بخاری، عبدالعلی نور احراری، انتشارات شیخ الاسلام احمد جام، چاپ چهارم، تربت جام.
5- حر عاملی، محمدبن حسن، (1387)، وسائل الشیعه فی تحصیل مسائل الشرعیه، جلد 14، انتشارات تبیان، قم.
6- حسینی سیستانی، سید علی، ( 1398)، استفتائات آیت الله العظمی سیستانی، انتشارات انتظار مهر، چاپ سوم، مشهد.
7- دوباش، افشین، (1395)، بررسی حقوق زوجه در نکاح و طلاق، انتشارات قانون یار، چاپ سوم، تهران.
8- رحیمی، موسی و رحیمی دهسوری، رضا، (1394)، مالکیت خانواده، انتشارات چتر دانش، چاپ پنجم، تهران.
9- رضائی زاده، مهدی، (1398)، اذن ولی در خصوص ازدواج دختر باکره، انتشارات قانون یار، چاپ اول، تهران.
10- رضائی زاده، مهدی، (1398)، ازدواج موقت در حقوق موضوعه ایران، انتشارات قانون یار، چاپ اول، تهران.
11- شهیدی، مهدی، ( 1401)، شروط ضمن عقد، انتشارات مجد، چاپ نهم، تهران.
12- شیروی، عبدالحسین، ( 1395)، حقوق خانواده، انتشارات سازمان سمت، چاپ اول، تهران.
13- صفایی، سید حسن و امامی، اسدالله، ( 1401)، مختصر حقوق خانواده، انتشارات میزان، چاپ پنجاه و هشتم، تهران.
14- عبدی، فاطمه، ( 1396) ، جایگاه اشتغال زن در عرصه بین الملل، انتشارات قانون یار، چاپ اول، تهران.
15- عزیزی، پوراندخت و کیان فخر، امیرحسین، (1397)، اصل حاکمیت اراده و انحلالات عقود، انتشارات صالحیان، چاپ اول، تهران.
16- قاسم زاده، سید مرتضی ، (1384)، بررسی تطبیقی حقوق خانواده، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
17- قانون حمایت از خانواده
18- قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بد یرپرست.
19- قانون مدنی
20- قطعنامه بیستم مجمع عمومی سازمان ملل متحد به نام توصیه برای رضایت با ازدواج.
21- کاتوزیان ناصر، (1392)، حقوق مدنی قواعد عمومی قراردادها، جلد 3 ،انتشارات سهامی انتشار، چاپ هشتم، تهران.
22- کاتوزیان، ناصر، (1401)، حقوق مدنی 5 (حقوق خانواده)، ج 1، انشارات مجد، چاپ دهم، تهران.
23- کنوانسیون اروپایی پیش گیری و محو خشونت علیه زنان و خشونت خانگی.
24- کنوانسیون بین المللی حقوق کودک.
25- کنوانسیون راجع به رضایت با ازدواج و ثبت ازدواج.
26- کار، مهرانگیز، (1387)، ساختار حقوقی نظام خانواده در ایران؛ انتشارات روشنگران، چاپ اول، تهران.
27- محقق داماد، سید مصطفی، (1400)، بررسی فقهی حقوق خانواده، چاپ چهارم، انتشارات مجد، تهران.
28- مطهری، مرتضی، (1396)، نظام حقوق زن در اسلام، چاپ سوم، انتشارات صدرا، تهران.
29- معصومی، محسن، (1397)، شروط ضمن عقد از دیدگاه فقه و حقوق، انتشارات شاه چراغ، چاپ اول، شیراز
30- مکارم شیرازی، ناصر، (1388)، کتاب النکاح، تالیف محمد رضا حامدی، انتشارات مدرسه الامام علی این ابی طالب، قم.
31- موسوی خمینی، روح الله، (1398)، صحیفه امام: مجموعه آثار امام خمینی، جلد 16، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ پنجم، تهران.
32- میرنقی زاده، حیدر، صفری، اکبر و علی تقی زاده، (1397)، حقوق خانواده کاربردی(ماهوی) به انضمام نکات کاربردی نمونه آرای قضایی دعاوی خانوادگی، انتشارات قانون یار، چاپ اول، تهران.
33- نواصر، فاطمه، (1398)، بررسی حقوقی اشتغال زن در حقوق بین الملل، انتشارات فرزانگان دانشگاه، چاپ اول، تهران.
34- نووی، یحیی بن شرف، (1384)، رووناکی "رب العالمین "، عبدالله عبدالعزیز، انتشارات حسینی اصل، چاپ اول، ارومیه.
35- هاشمی، احمد، (1391)، 1500 حدیث از احادیث برگزیده نبوی و حکمت های محمدی، انتشارات کردستان، چاپ هفتم، سنندج.