تقسیم اسباب انحلال قرارداد به واسطه تعذر ایفا

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی. (نویسنده مسئول)

2 پژوهشگر دانشگاه فردوسی و دانش آموخته دانشگاه رضوی.

چکیده

انحلال قرارداد از جمله آثاری است که در بسیاری از قراردادهای متعذر الاجرا مشاهده می شود. سوال این است که چه اسبابی ممکن است منشأ و موجب چنین حالتی باشند؟ گاهی منشأ این امور، مادی بوده و در نتیجه آن، قرارداد به‌طور فیزیکی و عملی غیرقابل اجرا می شود. گاهی اجرای قرارداد از جهت فیزیکی و عملی با مشکلی مواجه نیست ولی اجرای آن به‌وسیله حکم قانون‌گذار یا شارع با مانع مواجه شده که در چنین وضعیتی منشا تعذر صرفاً جنبه اعتباری و حکمی دارد. در مواقعی نیز منشاء تعذر امری شخصی است؛ یعنی برای طرفین قرارداد یا یکی از آن ها حادثه ای رخ می دهد که منجر به متعذر شدن اجرای قرارداد می گردد. بی تردید تاثیر موجبات مذکور بر وضعیت قرارداد یکسان نیست.گاهی تاثیر آن ها به نحوی است که قرارداد را به صورت قهری منحل می سازد و گاهی نیز عقد را در معرض انحلال قرار می دهد بدین صورت که انحلال قرارداد ناشی از حق فسخی است که بواسطه تعذر به نفع طرفین یا یکی از آن ها ایجاد شده است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی به دنبال دسته بندی دقیق و منطقی اسباب فوق الذکر و تحلیل هر کدام از حیث تاثیر آن بر انحلال قرارداد است تا قلمروی انحلال قرارداد های متعذر شده را به درستی تبیین نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Divide the reasons for the dissolution of the contract by excuse

نویسندگان [English]

  • Seyyed Mostafa Milani 1
  • Dr. Mostafa Shahbazi 2
1 Master of Private Law, Faculty of Law, Shahid Beheshti University. (Corresponding Author)
2 Researcher of Ferdowsi University and graduate of Razavi University.
چکیده [English]

Termination of the contract is one of the effects that can be seen in many non-binding contracts. The question is, what causes might be the cause of such a situation? Sometimes the source of these matters is material and as a result, the contract is physically and practically unenforceable. Sometimes the implementation of the contract is not a problem physically and practically, but its implementation is hindered by the order of the legislator or legislator, which in such a situation, the source of the excuse is only a credit and legal aspect. Sometimes the source of the apology is personal; That is, for the parties to the contract or one of them, an incident occurs that leads to the exclusion of the contract. Certainly the effect of these causes on the status of the contract is not the same.Sometimes their effect is such that it forcibly dissolves the contract and sometimes exposes the contract so that the termination of the contract is due to the right of termination created by the excuse in favor of the parties or one of them. Is. This descriptive-analytical study seeks to accurately and logically categorize the above-mentioned reasons and analyze each in terms of its impact on the dissolution of the contract to properly explain the scope of dissolution of the disputed contracts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dissolution of the contract
  • material excuse
  • legal excuse
  • credit excuse
  • personal excuse
1- ابراهیمی ترکمان، ابوذر، (1394)، غیرممکن شدن اجرای مفاد قرارداد، چاپ اول، تهران:انتشارات مجد.
2- ابن الرفعة، کفایة النبیه فی شرح التنبیه، ج 11 ، چاپ اول، 2009 م، بیروت: دار الکتب العلمیة.
3- ابن قدامه مقدسی، المغنی، ج5، بی چاپ، 1388ق، مصر:مکتبه القاهره.
4- بحرانی، الشیخ یوسف، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، ج21، بی تا قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین.
5- البهوتی، کشاف القناع عن متن الإقناع، ج 4 ، دار الکتب العلمیة، بی تا.
6- جزیری، عبد الرحمن، (1424 ق)، الفقه على المذاهب الأربعة، ج 3، چاپ دوم، بیروت:دار الکتب العلمیة
7- جعفری لنگرودی، مجمد جعفر، (1378)، مبسیوط در ترمینولوژی حقوق، ج 2، چاپ اول، تهران: انتشارات گنج دانش.
8- حسن نژاد، خلیل، (1390)، عدم امکان اجرای قرارداد، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور.
9- حسینی شاهرودی، (1417ق)، سید محمود،معجم فقه الجواهر، بیروت : الغدیر.
10- الدبیان، دبیان بن محمد، (1432ق)، المعاملات المالیة ، ج7، چاپ دوم، ریاض: مکتبة الملک فهد الوطنیة.
11- الرعینی، الحطاب، (1412ق)، مواهب الجلیل فی شرح مختصر خلیل، ج5، چاپ سوم، بیروت: دار الفکر.
12- روحانی محمدصادق، (1376)، منهاج الفقاهة التعلیق علی مکاسب الشیخ الاعظم، ج 6، قم: انوار الهدی
13- زحیلی، وهبة، الفقه الإسلامی وأدلته، ج 5 ، چاپ چهارم، بی تا، بیروت: انتشارات دارالفکر.
14- زحیلی، وهبة، الفقه الإسلامی وأدلته، ج6 ، چاپ چهارم، بی تا، بیروت: انتشارات دارالفکر.
15- سبزواری، سید عبد الأعلى، مهذب الاحکام فی بیان حلال و الحرام، ج 20 ، بی تا، قم:دارالتفسیر.
16- سرخسی، محمد بن احمد، (1414ق)، المبسوط، ج 21، بیروت: نشر دار المعرفة.
17- شهید ثانی، (1412ق)، الرو ضة البهیة فی شرح اللمعة الدم شقیة، ج 2، چاپ اول، قم: دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه.
18- شهید ثانی، (1412ق)، الرو ضة البهیة فی شرح اللمعة الدم شقیة، ج 4، چاپ اول، قم: دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه.
19- شهید ثانی، (1413ق)، مسالک الأفهام، ج 3، قم: موسسة المعارف الاسلامیة.
20- شهید ثانی، (1413ق)، مسالک الأفهام، ج 4، قم: موسسة المعارف الاسلامیة.
21- شهید ثانی، (1413ق)، مسالک الأفهام، ج 5، قم: موسسة المعارف الاسلامیة.
22- صدیقی زاده، کیانوش، (1375)، عدم امکان اجرای قرارداد در حقوق ایران و انگلیس، پایان نامه کار شناسی ارشد، دانشگاه تهران.
23- طباطبایی یزدی، سیدمحمد کاظم، (1420ق)، العروه الوثقی، ج 5 چاپ اول، قم:موسسه نشر إسلامی.
24- علامه حلی، تذکرج الفقهاء، ج 2 ، الطبع القدیمی، بی تا، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
25- عمرانی، (1421ق)، البیان فی مذهب الإمام الشافعی، ج 5 ، چاپ اول، جده: نشر دارالمنهاج.
26- قیروانی، ابن أبی زید، (1420ق)، النوادر والزیادات على ما فی المدونة من غیرها من الأمهات، ج7، چاپ اول، تونس: دار الغرب الإسلامی.
27- کاتوزیان، ناصر، (1375)، حقوق انتقالی تعارض قوانین در زمان، چاپ سوم، تهران: نشر دادگستر.
28- کاتوزیان، ناصر، (1376)، قواعد عمومی قراردادها، ج 4 ،چاپ دوم، تهران: سهامی انتشار.
29- کاتوزیان، ناصر، (1387)، قواعد عمومی قراردادها، ج3، چاپ پنجم، تهران:سهامی انتشار.
30- کاشف الغطاء، الشیخ حسن، أنوار الفقاهة کتاب المزارعة، ج 1،بی تا، نجف اشرف: مکتبة کاشف الغطاء العامة.
31- مجموعة من المؤلفین، (1427ق)، الموسوعة الفقهیة الکویتیة، ج30، چاپ اول، مصر: دار الصفوة.
32- مجموعه من المولفین، الفتاوى الهندیة، ج4، چاپ دوم، بی تا، دارالفکر.
33- موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی، الموسوعة الفقهیة، ج4، چاپ اول،1426ق،قم: انتشارات مؤسسة دائرة معارف الفقه الإسلامی
34- موسوی بجنوردی، حسن، (1402)، القواعد الفقهیة، ج 2، قم: چاپ افست
35- نجفی، محمدحسن بن باقر، (1362)، جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج 23، چاپ هفتم، بیروت: نشر دارالاحیاء التراث العربی.
36- نجفی، محمدحسن بن باقر، (1362)، جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج 27 چاپ هفتم، بیروت: نشر دارالاحیاء التراث العربی.