بررسی تطبیقی حقوق جنین در قوانین موضوعه ایران و کنوانسیون حقوق کودک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج. (نویسنده مسئول)

چکیده

دین اسلام به عنوان کامل ترین دین الهی، همواره توجه ویژه‌ای به جایگاه انسان و حفظ کرامت انسانی دارد. در اسناد معتبر اسلامی و فقهی، طبق سفارشات انجام شده در قرآن کریم، انسان از زمان تشکیل و انعقاد نطفه همانند انسانی بالغ از حقوق مادی و معنوی برخوردار است و موجودی دارای حق حیات و محترم دانسته شده است. قانونگذار در قوانین داخلی به پیروی از دین اسلام با الگو برداری از اسناد معتبر اسلامی جنین را دارای حقوق می‌داند و از زمان انعقاد نطفه با صدور حرمت سقط جنین و وضع ضمانت اجرا مختص عاملان این عمل از حیات جنین حمایت نموده و در پی اعطای این حق، او را محقّ در سایر حقوق همچون حق سلامت و حق مالی می‌داند. این در حالی است که در کنوانسیون حقوق کودک به عنوان سند جامع در زمینه به رسمیت شناختن حقوق کودکان، با عدم اشاره به جنین و دوران حمل، صرفا در بند نخست ماده 6 همین سند کشورهای عضو را ملزم شده‌اند تا حق ذاتی تمام کودکان را به رسمیت بشناسند. در سایر اسناد بین المللی همچون: مقدمه اعلامیه جهانی حقوق کودک، میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به دوران حمل و جنین اشاره شده است اما نصی به جهت اعطای حقوق مالی یا مادی به جنین و یا به رسمیت شناختن حق حیات وی وجود ندارد و تدوین‌گران این اسناد تنها به حمایت از کودک جهت جلوگیری از مرگ و مرده متولد شدن او پرداخته اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A comparative study of the rights of the fetus in the subject laws of Iran and the Convention on the Rights of the Child

نویسنده [English]

  • Mahrouyeh Shoja Sangchouly
Senior expert in private law, faculty of law and political science, Islamic Azad University, Karaj branch. (Corresponding Author)
چکیده [English]

The religion of Islam, as the most perfect divine religion, always pays special attention to the status of man and the preservation of human dignity. In authentic Islamic and jurisprudential documents, according to the instructions made in the Holy Quran, human beings have material and spiritual rights from the time of sperm formation and coagulation as an adult, and a creature is considered to have the right to life and respect. The legislator in domestic law, following the religion of Islam by modeling valid Islamic documents, considers the fetus to have rights, and from the time of fertilization of the sperm by issuing the sanctity of abortion and issuing a performance guarantee for the perpetrators of this act, supports the life of the fetus and, after granting this right, considers him entitled to other rights such as the right to health and the right to money. However, in the Convention on the Rights of the Child, as a comprehensive document on the recognition of the rights of the child, without mentioning the fetus and the period of pregnancy, only in the first paragraph of Article 6 of this document, member states are required to recognize the inherent right of all children. Other international instruments, such as the Introduction to the Universal Declaration of the Rights of the Child, the International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights, refer to the period of pregnancy and the fetus. However, there is no text to grant financial or material rights to the fetus or to recognize her/his right to life, and the authors of these documents have only supported the child to prevent her death and stillbirth.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The rights of the fetus
  • the Convention on the Rights of the Child
  • the right to life
  • will
  • inheritance
1- ابن قدامه، عبدالله، (1405)، المغنی، بیروت، نشر دارالفکر.
2- امامی، سید حسن، (1376)، حقوق مدنی، چاپ دوازدهم، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
3- بهجت، محمدتقی، (1428)، استفتائات، قم، دفتر مؤلف، چاپ نخست.
4- پیوندی، غلامرضا، (1390)، حقوق کودک، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
5- خامنه‌ای، سید علی، (1381)، ترجمه اجوبه الاستفتائات، تهران، الهدی، چاپ دوم.
6- رازی، محمد، (1417)، تحفه الملوک، بیروت، دارالبشائر الاسلامیه.
7- رستمی سحر، عبدی فاطمه، احمدی محبوبه، ودادهیر ابوعلی، (1392)، بررسی تطبیقی قوانین سقط جنین در کشورهای جهان»، شماره 17.
8- سبزواری، عبدالعلی، (1413)، مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، قم، موسسه المنار، چاپ چهارم.
9- سلیمی مهدی، بهرامی کوتنایی، لیلا، عبدی حسین ابادی، وحید، (1395)، سقط جنین، کنفرانس ملی فقه، حقوق و روانشناسی، شیراز.
10- سیستانی، علی، (1375)، منهاج الصالحین، قم، دفتر آیت الله سیستانی، چاپ پنجم.
11- صفایی سید حسین و سید مرتضی قاسم زاده، (1378)، حقوق مدنی، اشخاص و محجورین، چاپ چهارم، تهران، سمت.
12- عاملی جبعی (شهید ثانی)، زین الدین بن علی، (1410)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، تحقیق: سید محمد کلانتر، قم، داوری، چاپ نخست.
13- عاملی جبعی (شهید ثانی)، زین الدین بن علی، (1371)، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، قم، مؤسسه المعارف الاسلامیه.
14- عباچی، مریم، (1395)، مجموعه مقالات حقوق کودک / مرکز تحقیقات و کرسی حقوق بشر، صلح و دموکراسی یونسکو در دانشگاه شهید بهشتی؛ مسئولیت والدین در قبال کودکان، تهران، انتشارات مجد.
15- فاضل لنکرانی، محمد، (1383)، مفتاح الکرمه فی شرح قواعد العلامه، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
16- گنجینه آرا فقهی و قضایی، نرم افزار، دفتر آموزش روحانیون و تدوین متون فقهی معاونت آموزش قوه قضاییه.
17- مجلسی، محمد باقر، (1403)، بحار الانوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
18- مغنیه، محمد جواد، (1421)، الفقه علی المذاهب الخمسه، بیروت، دارالتیار الجدید.
19- مکارم شیرازی، ناصر، (1387)، احکام پزشکی، قم، مدرسه امام علی بن ابی طالب، چاپ نخست.
20- نجفی، محمدحسن، (بی تا)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت، دارالإحیاء التراث العربی، چاپ هشتم.
21- https://b2n.ir/29831
22- https://b2n.ir/365615
 23- Convention on the Rights of the child, adopted by G. A on 20 November 1989, article1.
 24- Declaration of the Rights of the child, proclaimed by the General Assembly of the united nation on 20 November 1959.
25- Rachel Hodgkin and peter Newell, prepared for Unicef ,mplementation Handbook for the convention on the Rights of the Child. United nation children’s fund, Designed by philippe terrigeol, fully revised edition, June 2002.