تخلفات اداری و ساز و کار رسیدگی به آن در حقوق ایران با نگاهی بر دادرسی عادلانه

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسنده

کارشناس ارشد حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد. (نویسنده مسئول)

چکیده

تخلفات اداری، اگر چه ممکن است در مقایسه با اعمال غیر قانونی دیگری، نظیر قتل و سرقت، رعب ‌انگیز نباشند، اما به لحاظ تأثیرگذار بودن در تخریب اجتماع و انحراف عمومی جامعه بیش از خطاهای دیگر باید مورد ملاحظه و توجه قرار بگیرند. این مقاله با هدف بررسی تخلفات اداری و ساز و کار رسیدگی به آن در حقوق ایران با نگاهی بر دادرسی عادلانه، و با روش توصیفی تحلیلی و به صورت کتابخانه ای انجام شده است. بررسی های به عمل آمده نشان می دهد که، مقررات دادرسی اداری، گر چه در ابتدا از آیین دادرسی مدنی اقتباس شده؛ اما با گذشت زمان به استقلال نسبی رسیده است. در همین راستا، حق برخورداری از دادرسی منصفانه در نظام رسیدگی به تخلفات اداری و مقررات مربوطه مطرح شده است. آیین دادرسی با رعایت برخی تنظیمات می تواند ساز و کاری مفید و کارآمد در راستای حمایت قضایی از حقوق و آزادی افراد به شمار آید. البته روشن است که در صورت فقدان مقررات دقیق، صریح، کارآمد و متناسب با نیازهای روز، دادرسی اداری نمی تواند به وظیفه نظارتی خود جامه عمل بپوشاند. همچنین، عدالت دیر هنگام، خود نوعی بی عدالتی است. پس، ساختار قضایی مطلوب، آن است که بستری شایسته را برای دادخواهی، رسیدگی و به طور کلی عدالت گستری به هنگام فراهم آورد. پیچیدگی دادرسی اداری با توجه به عمومیت اصول قانون اساسی، امری است که غالباً در اجرا، مراجع دادرسی را دچار ابهام در صلاحیت می کند و موجب اطاله فرآیند دادرسی می شود و نیازمند تغییر و اصلاح ساز و کار است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Administrative violations and the mechanism of dealing with it in Iranian law with a view to a fair trial

نویسنده [English]

  • Ali Mohammad Dehghan
Master of Private Law, Faculty of Law, Islamic Azad University, Yazd Branch. (Corresponding Author)
چکیده [English]

Administrative misconduct, while not terrifying in comparison to other illegal acts, such as murder and robbery, should be considered more than other errors in terms of its effectiveness in destroying society and public deviance. This article aims to investigate administrative violations and the mechanism of dealing with them in Iranian law with a view to a fair trial, and with a descriptive-analytical method and in a library. Studies show that the rules of administrative procedure, although originally adapted from civil procedure; But over time, it has gained relative independence. In this regard, the right to a fair trial has been introduced in the system of handling administrative violations and related regulations. Due to some regulations, the procedure can be a useful and efficient mechanism in order to provide judicial protection to the rights and freedoms of individuals. Of course, it is clear that in the absence of precise, explicit, efficient and appropriate regulations to the needs of the day, the administrative court can not fulfill its oversight function. Also, late justice is itself a form of injustice. The ideal judicial structure, then, is to provide a good platform for litigation, litigation, and justice in general in a timely manner. The complexity of administrative proceedings, given the generality of constitutional principles, is something that often confuses the jurisdiction of judicial authorities in implementation, delays the judicial process, and requires a change in the mechanism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Administrative violation
  • administrative proceedings
  • fair proceedings
1- ابراهیمی، فتاح، (1393)، اصول دادرسی عادلانه در رسیدگی به تخلفات اداری، تهران، نشر شهر دانش.
2- استوار سنگری، کورش، امامی، محمد، (1391)، حقوق اداری، چاپ اول، تهران، نشر میزان.
3- انصاری، ولی‌الله، (1393)، کلیات‌ حقوق اداری: از لحاظ نظری، عملی و تطبیقی، تهران، نشر میزان.
4- جعفری لنگرودی، محمد جعفر، (1398)، ترمینولوژی حقوق، تهران، نشر گنج دانش.
5- جوادی آملی، عبدالله، (1390)، فلسفه حقوق بشر، قم، نشر اسراء.
6- دهخدا، علی اکبر، (1385)، لغت نامه دهخدا، جلد 1، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
7- رستمی، ولی، آقایی طوق، مسلم، لطفی، حسن، (1388)، دادرسی عادلانه در مراجع اختصاصی اداری ایران، تهران، نشر گرایش.
8- صابر، محمود، (1388)، معیارها و تضمین های دادرسی عادلانه در مرحله تحقیقات مقدماتی، مجله مدرس علوم انسانی و پژوهش های حقوق تطبیقی، دوره سیزدهم، شماره 4.
9- عباسی، بیژن، (1390)، حقوق بشر و آزادی های بنیادین، تهران، نشر دادگستر.
10- قاری سید فاطمی، سید محمد، (1388)، حقوق بشر رویه ای، مجموعه مقالات حاکمیت قانون و محاکمه عادلانه، جلد 1، تهران، انتشارات یانسوم اند نومی آ- اس.
11- کریم زاده، سیف اله، (1389)، شرح قانون رسیدگی به تخلفات اداری، چاپ اول، قم، انتشارات دار الفکر.
12- مصباح یزدی، محمد تقی، (1388)، نگاهی گذرا به حقوق بشر از دیدگاه اسلام، قم، نشر مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
13- مصفا، نسرین، میرزایی، منور، (1397)، کتاب‌ شناسی مطالعات و پژوهش ‌های حقوق بشر در ایران، تهران، نشر گنج دانش.
14- معین، محمد، (1387)، فرهنگ فارسی، تهران، نشر راه رشد.
15- منتظری، حسینعلی، (1379)، مبانی فقهی حکومت اسلامی، جلد 3، تهران، نشر سرایی.
16- میر حسینی، سید حسن، عباسی، محمود، (1394)، حقوق و تخلفات اداری، تهران، نشر حقوقی.
17- میر موسوی، سید علی، حقیقت، سید صادق، (1391)، مبانی حقوق بشر از دیدگاه اسلام و دیگر مکاتب، چاپ یازدهم، تهران، نشر سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
18- ناجی زواره، مرتضی، (1389)، دادرسی بی طرفانه در امور کیفری، تهران، نشر شهر دانش.
19- نکوئی، محمد، (1399)، تحلیل تخلفات و مجازات ‌های اداری کارمندان دولت، تهران، نشر جاودانه.
20- هاشمی، سید محمد، (1384)، حقوق بشر و آزادی های اساسی، چاپ اول، تهران، نشر میزان.
21- هداوند، مهدی، ( 1386)، مهار قدرت و تحول آن در حقوق اداری، نشریه حقوق اساسی، سال چهارم، شماره 8.
22- Leach, Philip, (2005), Taking case to the European Court of Human convention on Human Rights, Second Edition, Oxford University Press.