تحلیل حقوقی معاملات اوراق بهادار مبتنی بر دارایی فکری در فرابورس ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری تخصصی حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی تهران. (نویسنده مسئول)

چکیده

یکی از انواع اوراق بهادار قابل معامله در بازار بورس ایران، اوراق بهادار مبتنی بر دارایی‌ های فکری است که در فرابورس داد و ستد می‌شود. چهار شیوه برای معامله این اوراق اندیشیده شده که تماماً بر مبنای قرارداد واگذاری استوار گشته است. به موجب قرارداد واگذاری منتقل ‌الیه جانشین کلیه حقوق و تعهدات مالک دارایی فکری می‌شود؛ در نتیجه در حدود قانون متمکن از انحاء تصرفات در این قسم دارایی می‌گردد. این اثر قرارداد واگذاری سبب شده است تا برخی حقوقدانان و کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار تهران آن را مصداق عقود سنتی موجود مانند بیع، صلح، معاوضه یا اجاره بدانند؛ در حالی که این قرارداد به دلیل ویژگی ‌های خاص بازار دارایی ‌های فکری از یک طرف و ضوابط موجودِ حاکم در بازار سرمایه از طرف دیگر نمی‌تواند مصداق این دسته از عقود باشد؛ بلکه با آنها از حیث شکلی و ماهوی تفاوت‌ های قابل توجهی دارد. بنابراین به ‌نظر می‌رسد با توجه به اقتضائات بازار دارایی ‌های فکری قرارداد واگذاری، عقدی خاص و منحصر به فرد در حوزه دارایی ‌های فکری است که نمی‌توان احکام عقود سنتی موجود را بر آن بار نمود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Legal Analysis of Security Based Intellectual Property Transactions at Iran's Farabourse

نویسنده [English]

  • D.r Shahrzad Haddadi
PhD in Private Law, Faculty of Law, Shahid Beheshti University of Tehran. (Corresponding Author)
چکیده [English]

One of the exchangeable securities at Iran's Fara bourse is Intellectual Property based securities. There are four different ways to exchange these Intellectual Property based securities which are all based on the familiar Contract that is called Assignment Contract. According to this kind of contract " Assignment", the assignee (who receives the Intellectual Property)  will enjoy all rights and obligations of the assigner (who delivers Intellectual Property ) ; therefore the assignee may employ and enjoy all required facilities in this regard, which are provided for the owner of the intellectual Property. This Assignment Contract causes legal specialists and Practitioners and Feqhi Committee members of Stock Exchange Organization to compare this practice with Civil Law existing contracts like Selling Contract, Solh Contract, Exchanging Contract or Leasing Contract. Whereas this Contract can not be the same as any of the aforementioned contracts (Selling Contract, Solh Contract, Exchanging Contract and Leasing Contract) and has various differences which are it's own qualifications. So it seems that Assignment Contract is an especial and unique Contract with different specifications which make it a new Contract.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Intellectual Property
  • Securities
  • Farabourse
  • Assignment Contract
  • Transactions
1- احمدی میانجی، علی، (1424 ق)، مالکیت خصوصی در اسلام، تهران، نشر دادگستر.
2- بحرانی، محمد، (1428 ق)، فقه المصارف و النقود، قم، مکتبه الفدک.
3- جعفر زاده، میر قاسم، (1385)، مبانی فقهی مشروعیت حقوق فکری، مجله علمی الهیات و حقوق، شماره 19.
4- جعفر زاده، میر قاسم، (1389)، تحلیل مفهومی مالکیت فکری: کوششی در جهت تمهید نظریه ای فراگیر، مجله علمی تحقیقات حقوقی، شماره 52.
5- جمعی از پژوهشگران، زیر نظر شاهرودی، سید محمود، (1423 ق)، موسوعه الفقه الإسلامیه طبق المذهب اهل البیت علیهم السلام، جلد 10، قم، مؤسسه دایره المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت علیهم السلام.
6- حکمت نیا، محمود، (1384)، مروری بر حقوق اخلاقی مالکیت فکری و مبانی اعتبار آن، مجله علمی فقه و حقوق، شماره 5.
7- حلی، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی، (1388 ق)، تذکره الفقهاء (ط- القدیمیه) در یک جلد، قم، نشر مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
8- حلی، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی، (1414 ق)، تذکره الفقهاء (ط- الحدیثه)، جلد 16، قم، نشر مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
9- خمینی، سید روح الله، (1421 ق)، کتاب البیع، جلد 1، تهران، نشر مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
10- سعیدی، محمد علی، (1387)، حق عینی و دینی در حقوق ایران و فرانسه، رساله دوره دکتری، تهران، دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی.
11- سلامی، سید رضا، گودرزی، مهدی، (1382)، راهکار های بهبود نظام مالکیت فکری ایران در جهت توسعه تکنولوژی کشور، مجله مطالعات مدیریت صنعتی، شماره 3.
12- سلطانی، محمد، اخوان هزاوه، حامده، (1391)، ماهیت و قواعد حقوقی توثیق سهام، فصلنامه بورس اوراق بهادار، سال پنجم، شماره 17. 
13- شریفیان، شیوا، (1393)، نگاهی به روند افزایش متقاضیان عرضه دارایی های فکری در فرابورس،  مجله بورس، شماره 112 و 113.
14- شیفر، ریچارد، ارل، بورلی، توآگوستی، فیلیبر، (1384)، قرارداد های لیسانس و حمایت از حقوق مالکیت فکری، ترجمه هداوند، مهدی، شماره 1.
15- طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن، (1387 ق)، المبسوط فی فقه الإمامیه، جلد 7، تهران، المکتبه المرتضویه لاحیاء الآثار الجعفریه.
16- قدس طینت، صابری، جمالی، محسنی، نقوی، نامور، نازنین، (1393)، فرابورس؛ حلقه مفقوده بازار دارایی های فکری، مجله بورس، شماره های 112 و 113.
17- کاتوزیان، ناصر، (1388)، درس هایی از عقود معین، چاپ سیزدهم، جلد 1، تهران، انتشارات کتابخانه گنج دانش.
18- کریمی، عباس، (1387)، رهن اموال فکری، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره سی و هشتم، شماره 2.
19- لنکرانی، محمد فاضل، (1425 ق)، جامع المسائل، قم، انتشارات امیر قلم.
20- لنکرانی، محمد فاضل، (1429 ق)، تفصیل الشریعه - الغصب احیاء الموات، المشترکات و اللقطه، قم، نشر مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم الاسلام.
21- محسنی، بهنام، (1392)، ایده ها و اختراعات خود را در فرابورس بفروشید، مجله بازار و سرمایه، شماره 40.
22- محقق داماد، سید مصطفی، (1393)، نظریه عمومی شروط و التزامات در حقوق اسلامی، چاپ سوم، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی.
23- مکارم شیرازی، ناصر، (1425 ق)، انوار الفقاهه - کتاب البیع، قم، انتشارات مدرسه الإمام علی بن ابی طالب علیه السلام.
24- مکارم شیرازی، ناصر، (1427 ق)، دایره المعارف فقه مقارن، قم، انتشارات مدرسه امام علی بن ابی طالب علیه السلام.
25- منتظری، حسین علی، (1409 ق)، دراسات فی ولایه الفقهیه الدوله الإسلامیه، جلد 4، قم، نشر تفکر.
26- نجفی، محمد حسین بن علی بن محمد رضا، (1359 ق)، تحریر المجله، جلد 1، نجف اشرف، المکتبه المرتضویه.
27- نراقی، احمد بن محمد مهدی، (1415 ق)، مستند الشیعه فی احکام الشریعه، جلد 14، قم، نشر مرسسه آل البیت علیهم السلام.
28- نظام دوست، حسین، (1393)، نگاهی به معاملات دارایی های فکری در جهان، مجله بورس، شماره 112 و 113.
29- Brennan, Lorin, Dodd, Jeff, Model Intellectual Property Contract Law, Uncitral Third International Colloquium on Secured Transactions.
30- Field, Thomas, (2006), What Is Intellectual Property?, U.S. Department of State, Bureau of International Information Programs.
31- Hasan Nezhad Neisi, Sajedeh, Mazraeh, Saeed, (2013), The relationship between Intellectual Capital and Profitability in Tehran Stock Exchange (TSE), International Research Journal of Applied and Basic Sciences, Vol 5 (1).
32- http://rdis.ir/NewsDetail.asp?NewsID = 161.
33- Institute of Company Securities of India, (2014), Intellectual Property Right-Law and Practice.
34- WIPO, WIPO Intellectual Property Handbook, (2004), WIPO Publication, Second Edition.