مفهوم حق و قانون در اندیشه میرزا عبدالرحیم خان طالبوف تبریزی

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسنده

دانشجوی دکتری تخصصی حقوق عمومی، دانشکده حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد. (نویسنده مسئول)

چکیده

تاریخ ایران همواره عرصه تحولات و رویدادهای مهم سیاسی و حقوقی بوده است. از جمله ورود مفاهیم حقوقی و سیاسی، به ویژه در عصر مشروطه. و یا رواج برخی از اصطلاحات مانند صدرالصدور در دوران تیموریان و تقسیم محاکم به دو دسته شرع و عرف در دوران ساسانیان. اما در این میان، یکی از بارزترین دوره‌های تاریخی برای ایرانیان، عصر قاجار بود که مهم‌ترین مفاهیم حقوق عمومی از جمله قانون، آزادی، نمایندگی و حق، با حضور روشنفکران، فقیهان و رساله‌نویسان و نیز واکنش‌های متفاوت میان آنها پدیدار گشت. یکی از برجسته‌ترین روشنفکران این دوره که به نظر می‌رسد با مفاهیم حقوق عمومی آشنایی بیشتری داشته و دو مفهوم حق و قانون را به طور جدی مورد بررسی قرار داده و نسبت به بقیه روشنفکران مفاهیم وی به واقعیت امروزی نزدیک‌تر می‌باشد، میرزا عبدالرحیم خان طالبوف تبریزی است. مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای در پی پاسخ به این پرسش است که در میان مفاهیم حقوق عمومی، آیا حق و قانون در آن برهه از زمان، در اندیشه این روشنفکر قاجاری شکل گرفته است یا خیر؟ فرض این پژوهش آن است که این مفاهیم در اندیشه طالبوف تبریزی در مقایسه با دیگر معانی امروزی نزدیک تر می باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The concept of right and law in the thought of Mirza Abdul Rahim Khan Talibov Tabrizi

نویسنده [English]

  • Mohammad Saremi
PhD Student in Public Law, Faculty of Law, Islamic Azad University, Najafabad Branch. (Corresponding Author)
چکیده [English]

Iran's history has always been the arena of important political and legal developments and events. Including the introduction of legal and political concepts, especially in the constitutional era. Or the prevalence of some terms such as Sadr al-Sadr during the Timurids and the division of courts into two categories of Sharia and custom during the Sassanids. But in the meantime, one of the most prominent historical periods for Iranians was the Qajar era, when the most important concepts of public law, including law, freedom, representation and right, emerged with the presence of intellectuals, jurists and treatise writers, as well as different reactions among them. Mirza Abdul Rahim Khan Talibov Tabrizi is one of the most prominent intellectuals of this period who seems to be more familiar with the concepts of public law and has seriously studied the two concepts of law and is closer to the current reality than other intellectuals. . The present article seeks to answer the question with the descriptive-analytical method and using library sources that among the concepts of public law, right and law were formed in the mind of this Qajar intellectual at that time or not? The hypothesis of this research is that these concepts are closer in Talibov Tabrizi thought than other modern meanings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Law
  • Right
  • intellectuals
  • Talibov
  • Talibov's relationship with Rousseau
1- ادمیت، فریدون، (۱۳۶۳)، اندیشه طالبوف تبریزی، چاپ دوم، تهران، نشر دماوند.
2- اسماعیلی، حمیدرضا، (۱۳۹۴)، تأملی بر چرایی تفاوت نظر میان علمای مشروطه‌خواه و مشروعه‌خواه، نشریه مطالعات تاریخی، شماره ۴۹ و ۵۰.
3- اکبری نوری، رضا، (۱۳۸۵)، اندیشه‌های سیاسی طالبوف تبریزی، نشریه اطلاعات سیاسی اقتصادی، شماره 230.
4- اکبری، یحیی، رحمانی، قدرت الله، بیگدلی، علی، (۱۳۹۵)، ورود مفهوم حق به ایران و برخورد قانونگذار اساسی با آن در عصر مشروطه، نشریه مطالعات حقوق بشر اسلامی، شماره ۱۰.
5- الماسی، مصطفی، بادامی، محمد مهدی، جهانگیری، جواد، (۱۳۹۶)، آزادی اندیشه مبانی بر حقوق بشر در نگاه روسو، نشریه پژوهش ملل، دوره دوم، شماره ۲۴.
6- بطحایی گلپایگانی، سید محمد هاشم، (۱۳۸2)، اسلام و حقوق بشر، مجموعه مقالات در جهان امروز، تهران، نشر شرکت سهامی انتشار.
7- حائری، عبدالهادی، (۱۳۶۴)، تشیع و مشروطیت، تهران، انتشارات امیر کبیر.
8- دهخدا، علی اکبر، (۱۳۷۳)، لغت‌نامه دهخدا، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
9- سبزه‌ای، محمدتقی، (۱۳۸۶)، جامعه مدنی به مثابه قرارداد اجتماعی، نشریه پژوهش حقوق عمومی، دوره نهم، شماره ۲۲.
10- شریعت پناهی، قاضی، (۱۳۹۵)، بایسته‌های حقوق اساسی، تهران، نشر میزان.
11- طالبوف، عبدالرحیم، (۱۳۱۹)، کتاب احمد، اسلامبول، نشر گام.
12- طالبوف، عبدالرحیم، (۱۳۲۴)، مسائل الحیات، تفلیس، نشر مطبحه غیرت.
13- طالبوف، عبدالرحیم، (۱۳۴۷)، مسالک المحسنین، تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.
14- طالبوف، عبدالرحیم، (۱۳۵۷)، آزادی و سیاست، به کوشش ایرج افشار، تهران، نشر سحر.
15- مرادخانی، فردین، (۱۳۹۶)، خوانش حقوقی از انقلاب مشروطه ایران، تهران، نشر میزان.
16- وحدت، فرزین، (۱۳۷۹)، رویارویی اولیه روشنفکری ایران مدرنیته یک رویکرد دوگانه، نشریه گفتگو، شماره ۳۰.
17- یزدانی، سهراب، بوچانی، ابراهیم، (۱۳۹۱)، کند وکاوی در اندیشه آموزشی طالبوف تبریزی، نشریه جستارهای تاریخی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال سوم، شماره 1.