بررسی تطبیقی ضمان ناشی از فعل غیر و آثار حاکم بر آن در حقوق ایران و فرانسه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار و عضو هیأت علمی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه روزبهان ساری. (نویسنده مسئول)

2 دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه روزبهان ساری.

چکیده

ضمان ناشی از فعل غیر معمولاً بر عهده اشخاصی قرار می گیرد که چون فعالیت دیگری را راهبردی می کنند، دارای بهترین موقعیت برای پیش بینی خسارات ناشی از چنین فعالیتی و زیر پوشش بیمه قرار دادن آن هستند. به همین دلیل در این حوزه از مسئولیت شرایط مرسوم ضمان، تعدیل شده است. در حقوق کشور فرانسه تا سال 1991 مسئولیت مدنی ناشی از فعل غیر استثنایی تلقی می گردید و ماده 1384 قانون مدنی فرانسه در مورد برخی از مصادیق مسئولیت ناشی از عمل غیر به صورت استثنایی و محدود تفسیر می گردید. از آن سال به بعد با تفسیر دیوان، استثناء تبدیل به قاعده شد. بر خلاف حقوق جزا، در مسئولیت مدنی گاه شاهد هستیم که شخص مسئول جبران خسارتی می شود که خود او در ایجاد آن دخالتی نداشته است. چنین مسئولیتی برای بی گناهان خلاف اصل است، لذا در هر مورد این پرسش مطرح می شود که چرا باید شخصی مسئول خطای دیگران قرار گیرد؟ پاسخ دقیق این سؤال را باید در هر مورد جداگانه داد، ولی به اجمال می توان گفت این دو مصلحت مبنای مسئولیت شخص نسبت به اعمال دیگران قرار می گیرد: 1- برای این که زیان دیده با اعسار یا ورشکستگی مسبب اصلی روبرو نشود و ضرری جبران نشده باقی نماند. قانونگذار تنها کسانی را که به نوعی در راه ورود خسارت دخالت داشته اند مسئول قرار می دهد. مسئولیت تضامنی این گروه در برابر زیان دیده، خطر پایمال شدن حق او را کاهش می دهد. نظیر مسئولیت تضامنی غاصبان با کسی که مال دیگری را تلف کرده است. 2- برای این که شخص نسبت به رفتار کسانی که با نظارت و هدایت او به کاری می پردازند یا به حکم قانون به او سپرده شده اند احساس مسئولیت کند و در بازرسی و نظارت خود اهمال نورزد. نظیر مسئولیت ولی نسبت به اعمال کودکان و مسئولیت کارفرما نسبت به خساراتی که کارگران به دیگران می زنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A comparative study of the guarantee resulting from the act of another and its effects in Iranian and French law

نویسندگان [English]

  • D.r Seyyed Reza Bagheri 1
  • Fatemeh Naghibi Alamdardehi 2
1 Assistant Professor and Faculty Member, Faculty of Humanities, Roozbehan University of Sari. (Corresponding Author)
2 Master student of private law, Faculty of Humanities, Roozbehan University of Sari.
چکیده [English]

The guarantee arising from the non-act is usually borne by persons who, because they are strategicing another activity, have the best opportunity to anticipate the damages resulting from such an activity and to cover it with insurance. For this reason, in this area of ​​liability, the usual terms of the guarantee have been adjusted. Under French law until 1991, civil liability for a non-exceptional act was considered, and Article 1384 of the French Civil Code was interpreted in an exceptional and limited manner for some instances of liability for a non-exceptional act. From that year onwards, with the interpretation of the Court, the exception became the rule. Contrary to criminal law, in civil liability we sometimes see that the person responsible is compensated for damages that he himself did not interfere in creating. Such a responsibility for the innocent is against the principle, so in each case the question arises why one should be held responsible for the mistakes of others? The exact answer to this question must be given in each case separately, but in short it can be said that these two interests are the basis of a person's responsibility for the actions of others: Not left. The legislature only holds those responsible in any way involved in causing the damage. The group's joint and several liability for the victim reduces the risk of his or her rights being violated. Such as the joint and several liability of the usurper with someone who has lost another's property. 2- In order for a person to feel responsible for the behavior of those who work under his supervision or guidance or have been entrusted to him by law, and should not neglect his inspection and supervision. Such as the responsibility of the guardian for the actions of the children and the responsibility of the employer for the damages that the workers inflict on others.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Guarantee
  • civil liability
  • other act
  • Iranian and French law
1- ابن منظور، ابوالفضل جمال الدین محمد بن مکرم، (1414 ق)، لسان العرب، جلد 18، لبنان، نشر دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
2- افشار منش، زهرا، تارم، میثم، (1389)، قاعده وزر و مقایسه آن با اصل شخصی بودن مجازات ها، نشریه مطالعات قرآنی (فصلنامه دین پژوهی و کتابشناسی قرآنی)، سال اول، شماره 3.
3- انصاری، مسعود، (1384)، دانش نامه حقوق خصوصی، چاپ اول، جلد 3، تهران، نشر محراب فکر.
4- ره پیک، سیامک، (1387)، مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه بر اساس قانون بیمه اجباری مصوب 1387 در مقایسه با قانون مصوب 1347، فصلنامه علمی پژوهشی حقوق، شماره 23.
5- زبیدی واسطی، سید مرتضی، فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، شیری، علی، (1414 ق)، تاج العروس من جواهر القاموس، جلد 18، لبنان، نشر دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
6- ژوردن، پاتریس، (1384)، همراهی فعل منتسب به خوانده و فعل زیان دیده، ترجمه ادیب، مجید، مجله کانون، شماره 42.
7- طاهری، حبیب الله، (1418 ق)، حقوق مدنی، جلد 4، قم، نشر دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه.
8- قاسم زاده، مرتضی، (1385)، مبانی مسئولیت مدنی، چاپ چهارم، تهران، نشر میزان.
9- کاتوزیان، ناصر، (1387)، مسئولیت مدنی، چاپ دوم، جلد 1، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
10- کاتوزیان، ناصر، (1370)، مسئولیت مدنی و ضمان قهری، چاپ اول، جلد 1، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
11- لوراسا، میشل، (1375)، مسئولیت مدنی، ترجمه اشتری، محمد، چاپ سوم، تهران، نشر حقوقدان.
12- محقق داماد، سید مصطفی، (1374)، قواعد فقه بخش مدنی، چاپ دوم، جلد 2، تهران، انتشارات سمت.
13- معین، محمد، (1371)، فرهنگ فارسی، جلد 3، تهران، انتشارات امیر کبیر.
14- وحدتی شبیری، سید حسن، (1385)، مبانی مسئولیت قراردادی، چاپ اول، قم، انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
15- Bacache, Gibeili, (2007), Droit civil, Les obligations, La responsabilité civile.
16- Benabant, Alain, (2005), Droit civil Les obligations, LOé, éd, librairie général de droit et de.
17- Radé, Christophe, (2005), DROIT A RÉPARATION, Responsabilité du fait d'autrui, Principe.