بررسی تطبیقی جایگاه صلاحیت سرزمینی در رسیدگی به جرائم سایبری با تکیه بر نظام کیفری ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس. (نویسنده مسئول)

2 استادیار و عضو هیأت علمی، دانشکده حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر.

چکیده

زمینه و هدف: بکارگیری و بهره مندی از تکنولوژی و فن آوری اطلاعات و ارتباطات، علیرغم آثار مثبت و تسهیل ارتباطات و مراودات جهانی، سبب چالش در تعیین قواعد حاکم بر صلاحیت دادگاه های کیفری در مورد جرائم ارتکابی در فضای مجازی شده است. زیرا قواعد مربوط به تشخیص و تعیین دادگاه کیفری صالح به رسیدگی به جرائم ارتکابی در فضای واقعی عمدتاً مبتنی بر مکان و مرز می باشند، حال آنکه در فضای مجازی مرز و حصری وجود ندارد. بنابراین تحقیق حاضر به این سؤال پاسخ می دهد که آیا قواعد سنتی مربوط به صلاحیت در فضای مجازی قابل اعمال می باشد؟ و اعمال این صلاحیت در فضای مجازی چه چالش هایی را در بردارد؟ روش شناسی تحقیق: این تحقیق با روش اکتشافی و به صورت توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع و اسناد کتابخانه ای و مراجعه به آرای قضایی و نظرات علمای حقوق انجام می شود. یافته های تحقیق: بیشترین چالش در تعیین دادگاه صالح کیفری در مورد جرائم ارتکابی در فضای سایبر مربوط به صلاحیت سرزمینی است چرا که عدم وابستگی به مکانی خاص از ویژگی های فضای مجازی است. با ظهور جرایم سایبری، قواعد مربوط به صلاحیت دستخوش تغییر و تحول شده و در نتیجه دیگر نمی توان با تکیه بر قواعد سنتی در خصوص این جرایم اقدام نمود و لیکن قواعد قبلی به کلی منسوخ نشده و با اندکی تغییرات در آنها می توان انواع صلاحیت ها در جرایم سایبری را باز تعریف نمود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A comparative study of the territorial jurisdiction in dealing with cybercrimes based on Iran's criminal system

نویسندگان [English]

  • Hassan Heydari 1
  • Dr. Alireza Milani 2
1 Doctoral student in criminal law and criminology, Faculty of Law, Islamic Azad University, Quds branch. (Corresponding Author)
2 Assistant professor and faculty member, Faculty of Law, Islamic Azad University, Islamshahr branch.
چکیده [English]

Background and Aim: The use and utilization of information and communication technology, despite the positive effects and facilitation of communication and global interactions, has caused a challenge in determining the rules governing the jurisdiction of criminal courts for crimes committed in cyberspace. And the determination of a competent criminal court to deal with crimes committed in real space are mainly based on place and border, while in cyberspace there are no borders and restrictions. Therefore, the present study answers the question of whether the traditional rules of jurisdiction in cyberspace Is it applicable? And what are the challenges of exercising this competence in cyberspace? Research Methodology: This research is done by exploratory method and in a descriptive-analytical manner, using library sources and documents and referring to judicial opinions and opinions of legal scholars. Findings: The biggest challenge in determining the competent criminal court for crimes committed in cyberspace is related to territorial jurisdiction because the lack of dependence on a specific place is a feature of cyberspace. With the advent of cybercrime, the rules of jurisdiction are changing. As a result, it is no longer possible to proceed based on traditional rules regarding these crimes, but the previous rules are not completely obsolete and with a few changes in them, the types of competencies in cybercrime can be redefined.
Conclusion:

کلیدواژه‌ها [English]

  • Territorial Jurisdiction
  • Cybercrime
  • Cyberspace
  • Criminal Investigation

مراجع

1- آخوندی، محمود، (1390)، آیین دادرسی کیفری (سازمان وصلاحیت مراجع کیفری)، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ سازمان چاپ و انتشارات، جلد دوم، چاپ سیزدهم، تهران.
2- آشوری، محمد، (1389)، آیین دادرسی کیفری (انواع صلاحیت های کیفری و نحوه اعمال آنها در ایران)، انتشارات سمت، جلد دوم، چاپ دوازدهم، تهران.
3- بای، حسینعلی، و پور قهرمان، بابک، (1388)، بررسی فقهی حقوقی جرایم رایانه ای، انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چاپ اول، تهران.
4- جلالی فراهانی، امیرحسین، (1389)، درآمدی بر آیین دادرسی کیفری جرایم سایبری، انتشارات خرسندی، چاپ اول، تهران.
5- خرم آبادی، عبدالصمد، (1384)، جرایم فناوری اطلاعات، پایان نامه مقطع دکتری، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
6- خالقی، ابوالفتح؛ جودکی، بهزاد، دادگاه ذیصلاح در بزه معاونت در جرم در قلمروی حقوق جزای بین الملل با تکیه بر جرایم سایبری، مجله مطالعات حقوقی، چهاردهم، 2، 1389. 37-56.
7- خرم آبادی، احمد، (1391)، حقوق کیفری فناوری اطلاعات، مسؤولیت کیفری ارائه دهندگان خدمات اینترنتی، انتشارات دادیار ، چاپ اول، اصفهان.
8- دزیانی، محمدحسن، (1380)، صلاحیت رسیدگی به جرایم در فضای سایبر، خبرنامه انفورماتیک، سال دوازدهم، 7. ( 43-48)
9- دزیانی، محمد حسن، (1373)، ابعاد جـزایی کاربـرد کامپیوتر و جرایم کامپیوتری، خبرنامه انفورماتیک، انتشارات شورای عالی انفورماتیک کشور، 51. (44-65)
10- دولتشاهی، شاهپور، (1383)، صلاحیت قضایی در محیط مجازی، مجموعه مقاله های همایش بررسی جنبه های حقوقی فناوری اطلاعات، تهران، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، معاونت پژوهشی.
11- زندی، محمدرضا، (1388)، صلاحیت در جرایم سایبری، ماهنامه قضاوت،60. (54 -67)
12- شریفی، مرسده، (1379)، جرایم رایانه ای درحقوق جزای بین المللی، پایان نامه ارشد دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز.
13- عالی پور، حسن، (1390)، حقوق کیفری فناوری اطلاعات، انتشارات خرسندی، چاپ اول، تهران.
14- فروغی، فضل الله؛ البوعل، امیر، (1391)، صلاحیت کیفری مراجع قضایی در فضای سایبر، مجله تحقیقات حقوقی دانشگاه شهید بهشتی، سال دوازدهم، 4. (211-232)
15- Bigos Oren, Jurisdiction over Cross-Border Wrongs on the Internet,” International and Comparative Law Quarterly 54 (2005): 585-620.
16- Brenner, Susan W, and Bert Jaap koops,  Approaches to Cybercrime Jurisdiction,” Journal of High Technology 5 (2004).
17- Goodman, Marc D, and Susan W. Brenner, “The  Emerging Consensus on Criminal Conduct in Cyberspace.” International Journal of Law and Information Technology 10 (2002): 139-223.
18- Kohl, Uta. Eggs,  Jurisdiction and the Internet,” International and Comparative Law Quarterly 51 (2002): 555-582.
19- Kohl, Uta. Jurisdiction and the  Internet (Regulatory Competence over Online Activity). New York: Cambridge University Press, 2007.
20- Maier, Bernhard. “How Has the Law Attempted to Tackle the Borderless Nature of the Internet, ” International Journal of Law and Information Technology 18 (2010): 142-175.
21- Menthe, Darrel C. “Jurisdiction in Cyberspace: A Theory of International Spaces,” Michigan Telecommunications and Technology Law Review 69 (1998): 69-103.
22- Stein, Allan R. “The Unexceptional Problem of Jurisdiction in Cyberspace.” The International Lawyer 4 (1998): 1167-1191.
23- Thierer, Adam, and Clyde Wayne Jr Crews. Who Rules the Net? Washington, D.C: CATO Institute, 2003.
24- Vidyasagar, Adithya S V. Jurisdictional Issues in Cyber Space. Acta Iuridica Olomucensis 5 (2010): 29-47.
25- Wang, Faye Fangfei, Internet Jurisdiction and Choice of Law: Legal Practices in EU, US and China. New York: Cambridge University Press, 2010.
26- Wilske, Stephan and  Teresa Schiller, “International Jurisdiction in Cyberspace: Which States May Regulate the internet? Federal Communications Law Journal 50 (1997- 1998): 117-178.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 05 مرداد 1401
  • تاریخ بازنگری: 05 شهریور 1401
  • تاریخ پذیرش: 13 شهریور 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار