حفظ داده‌های شخصی؛ حق شهروندان، تکلیف دولت‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری تخصصی حقوق عمومی، دانشکده حقوق، دانشگاه علامه طباطبایی تهران. (نویسنده مسئول)

چکیده

با فراگیری استفاده از امکانات مجازی و فراهم‌شدن امکان دسترسی به اطلاعات و داده‌های شخصی افراد، از یک سو این داده‌ها کالایی ارزشمند برای بنگاه‌های اقتصادی و دولت‌ها تبدیل شده‌اند که به انحای مختلف امکان بهره‌برداری اقتصادی یا امنیتی را برای ایشان فرهم می‌آورد و از سوی دیگر، زمینۀ تعرض به حریم خصوصی افراد را فراهم آورده است، به این دلیل ساده که افراد ممکن است از جمع‌آوری این اطلاعات در مورد خودشان مطلع نباشند یا دلیل جمع‌آوری اطلاعات را ندانند. ماهیت نرم‌افزارهای کاربردی در جمع‌آوری مستمر داده‌های کاربران و استفاده‌های اعلام نشده از این داده‌ها، در کنار ضرورت حفظ حریم خصوصی، مداخله و تنظیمگری دولت‌ها در این حیطه در راستای حفظ حقوق شهروندان را ناگزیر ساخته است. مقالۀ حاضر بر آن است تا با در نظر داشتن حفاظت از این داده‌ها به عنوان حق شهروندی و تکلیف دولت‌ها، وضعیت مقررات بین‌المللی در این حیطه و رویکرد نظام حقوقی داخلی را بررسی نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Protecting personal data; The right of citizens, the duty of governments

نویسنده [English]

  • Narges Nakhjavani
Doctorate in public law, Faculty of Law, Allameh Tabatabai University, Tehran. (Corresponding Author)
چکیده [English]

having the widespread use of virtual facilities and the provision of access to people's personal information and data, on the one hand, these data have become a valuable commodity for economic enterprises and governments, which provides them with the possibility of economic or security exploitation in various ways, and on the other hand, It has provided the basis for the invasion of people's privacy, for the simple reason that people may not be aware of the collection of this information about themselves or do not know the reason for the collection of information. The nature of application software in the continuous collection of user data and unannounced uses of this data, along with the need to protect privacy, has made government intervention and regulation in this area inevitable in order to protect the rights of citizens. The present article aims to examine the status of international regulations in this field and the approach of the domestic legal system, considering the protection of this data as a citizen's right and the duty of governments.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Privacy
  • personal data
  • general data protection regulations
  • protection of personal data
1- احمدی ناطور، زهرا، آقابابایی، حسین، (1395)، «مطالعۀ تطبیقی جرائم علیه حریم خصوصی در فضای سایبری ایران و آلمان»، رسانه و فرهنگ، شماره‌ی اول، تابستان.
2- اصلانی، حمیدرضا، (1389)، حقوق فناوری اطلاعات، میزان، چاپ دوم، تهران.
3- انصاری، باقر، (1392)، «حمایت از حرمت اشخاص در برابر آزادی بیان»، رسانه، شمارۀ 3 (پیاپی 91)، تابستان 1392
4- آماده، مهدی، (1392)، حمایت از حریم خصوصی، نشر دادگستر، چاپ اول، تهران.
5- باستانی، برومند، (1386)، جرایم کامپیوتری و اینترنتی جلوه ای نوین از بزهکاری، انتشارات بهنامی، چاپ سوم، تهران.
6- تقوی‌فرد، محمدتقی، تقوا، محمدرضا، فقیهی، مهدی، جمشیدی، محمدجواد، (1396)، «مقایسه تطبیقی قوانین حمایت از حریم خصوصی اطلاعاتی در ایران و کشورهای منتخب»، فصلنامه مجلس و راهبرد، شماره 89، بهار.
7- حبیبی، همایون، (1395)، «حق بر حریم خصوصی در شبکه‌های اجتماعی»، فصلنامه تحقیقات حقوقی، شماره 75، پاییز.
8- رییسی دزکی، لیلا، قاسم‌زاده لیاسی، فلور، (1399)، «چالش‌های نظام حقوقی ایران در نقض داده‌های شخصی و حریم خصوصی در فضای سایبر»، مجله حقوقی دادگستری، شماره 110، تابستان.
9- زارعیان، داود، واحد، فائزه، (1399)، «بررسی حقوقی رگولاتوری‌های حمایت از داده»، رسانه، شمارۀ 1، خرداد.
10- زرکلام، ستار، (1386)، «حریم خصوصی ارتباطات اینترنتی (مطالعه در حقوق ایران و اتحادیۀ اروپا)»، مجلۀ معارف اسلامی و حقوق، شمارۀ 25، شهریور.
11- صابر نژاد، علی، حسین‌پور، پری، (1396)، «تحلیل حقوقی گونه‌شناسی نقض حریم خصوصی در فضای سایبر»، جستارهای حقوقی عمومی ، شماره 3 ، زمستان.
12- عبدی‌پور، ابراهیم، (1394)، «رویکرد نظام‌های حقوقی نسبت به نقض حریم خصوصی اطلاعاتی در شبکه‌های اجتماعی مجازی»، فصلنامه پژوهشی تطبیقی حقوق اسلام و غرب، شماره 3، بهار.
13- فتحی، یونس، شاهمرادی، خیراله، (1396)، «گستره و قلمرو حریم خصوصی در فضای مجازی»، مجله حقوقی دادگستری، شماره 99، پاییز.
14- فرحزادی، علی‌اکبر، ناصر، مهدی، (1398)، «سازوکار جبران جمعی خسارات ناشی از نقض قواعد امنیتی آیین‌نامۀ عمومی حفاظت از اطلاعات اتحادیۀ اروپا و امکان‌سنجی اجرای آن در حقوق ایران»، حقوق خصوصی، شمارهۀ 2، پاییز و زمستان.
15- فروغی، فضل‌الله، برجی، محمدناصر، مصلحی، جواد، (1393)، «مبانی ممنوعیت نقض حریم خصوصی در حقوق ایران و آمریکا»، مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، شماره 3، پاییز.
16- قبولی درافشان، سید محمدهادی، بختیاروند، مصطفی، آقا محمدی، اکرم، «حق فراموش‌شدن در ترازو: نیاز ناشی از فضای مجازی یا تهدیدی برای آزادی بیان»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی ، شماره 58، بهار 1397
17- نیکویی مهر، نفیسه، حسینی فرد، عاطفه، (1397)، «حفظ حقوق شهروند مجازی در راستای منشور حقوق شهروندی»، پژوهش‌های اخلاقی، شماره 1، پاییز.
18- Bakhoum Mor et al, (2018), Personal Data in Competition, Consumer Protection and Intellectual Property Law, Springer, ed. 1, Germany
19- Belanger, F., J. S. Hiller, "A Framework for E-government: Privacy Implications", Business Process Management Journal, vol. 12, issue 1, 2006
20- Custers Bart et al, (2019), EU Personal Data Protection in Policy and Practice, Springer, Germany
21- Goddard Michelle, "The EU General Data Protection Regulation (GDPR): European regulation that has a global impact", International Journal of Market Research, Vol. 59, Issue 6, 2017
22- Margetts, H., D. Sutcliffe, "Addressing the Policy Challenges and Opportunities of “Big data", Policy and Internet, vol.5, issue 2, 2013
23- Newman Abraham L., (2008), Protectors of Privacy, Cornell University Press, U.S.
24- Sharma Sanjay, (2020), Data Privacy and GDPR Handbook, Willy, U.S.
25- Sharwood, S., "United Nations Signs Off on 'right to Privacy in the Digital age", The Register, 2013
26- Summer Stuart, (2016), You: For Sale, Elsevier, U.S.
27- Tankard Colin, "What the GDPR means for businesses", Network Security, Volume 2016, Issue 6, 2016
28- The General Data Protection Regulation (GDPR) (EU) 2016/679
29- Von Bar Christian & Clive Eric, (2009), Principles, Definition and Model Rules of European Private Law (DCFR), Sellier European law publishers, Munich
30- Wolters P. T. J., "The security of personal data under the GDPR: a harmonized duty or a shared responsibility?", International Data Privacy Law, Volume 7, Issue 3, August 2017