مسئولیت کیفری سبب اقوی از مباشر در حقوق کیفری ایران و انگلستان

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

1 استادیار و عضو هیأت علمی، دانشکده حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز.

2 دانشجوی دکتری تخصصی حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز. (نویسنده مسئول)

چکیده

موضوع مسئولیت کیفری سبب اقوی از مباشر، مسأله ای واجد اهمیت در حقوق کیفری است چرا که به طور معمول، شخص یا اشخاصی در ارتکاب جرم و عنصر مادی آن مستقیماً نقش دارند، و همان شخص یا اشخاص که مباشر و شرکا در جرم شناخته می شوند، دارای مسئولیت کیفری هستند. بنابراین احراز رابطه ی سببیت میان عمل مرتکب و نتیجه ی واقعه و مسئول قلمداد نمودن وی، کار چندان سختی نیست. با این حال در مواردی ممکن است که شخص مباشر جرم، با وجود مداخله ی مستقیم در عنصر مادی جرم، فاقد مسئولیت بوده و در عوض فردی دیگر که در عملیات اجرایی نقش نداشته (مسبب) دارای مسئولیت کیفری شناخته شود. اما چگونگی تعیین مجازات سبب، علاوه بر ابهاماتی که در تشخیص سبب اقوی از مباشر وجود دارد، با توجه به عدم مداقه قانون گذار، از مباحث ابهام بر انگیز در قانون مجازت اسلامی است. از آن جا که خاستگاه رابطه ی سببیت و سبب اقوی از مباشر ابتدا از کشور انگلستان بوده و سپس به رویه ی قضایی کشورهای دیگر از جمله کشور آمریکا و ایران راه یافته، در نوشتار حاضر با توجه به شباهت های سبب اقوی از مباشر، با مسئولیت علت مداخله گر وابسته در حقوق کیفری انگلستان، به بررسی چگونگی تعیین مجازات آن در حقوق کیفری ایران و انگلستان خواهیم پرداخت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Criminal liability the strongest cause of stewardship in the criminal law of Iran and the United Kingdom

نویسندگان [English]

  • D.r Mostafa Foroutan 1
  • Zahra Rastaei 2
1 Assistant Professor and Faculty Member, Faculty of Law, Islamic Azad University, Shiraz Branch.
2 PhD student in Criminal Law and Criminology, Faculty of Law, Islamic Azad University, Shiraz Branch. (Corresponding Author)
چکیده [English]

The issue of criminal liability is the most important issue in criminal law because usually a person or persons are directly involved in the commission of the crime and its material element, and the same person or persons who are known as the director and accomplices in the crime. , Have criminal liability. Therefore, establishing a causal relationship between the perpetrator and the outcome of the event and holding him responsible is not a difficult task. However, it is possible in cases where the person in charge of the crime, despite direct intervention in the material element of the crime, is irresponsible and instead another person who was not involved in the executive operation (cause) is found criminally responsible. However, how to determine the punishment for the cause, in addition to the ambiguities that exist in distinguishing the strong cause from the manager, due to the lack of scrutiny by the legislator, is one of the ambiguous issues in the Islamic Penal Code. Since the origin of the relationship between causation and strong cause of the manager is first from the United Kingdom and then has reached the jurisprudence of other countries, including the United States and Iran, in this article, considering the similarities between the strong cause of the manager, The reason for the dependent intervener in the criminal law of the United Kingdom, we will examine how to determine its punishment in the criminal law of Iran and the United Kingdom.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Criminal liability
  • strong cause of steward
  • intervening cause
  • innocent perpetrator
1- امینی، منصور، (1397)، بررسی تطبیقی مسئولیت مدنی سبب و مباشر در حقوق ایران و عامل مداخله گر در حقوق انگلستان، نشریه مطالعات حقوق تطبیقی، دوره نهم، شماره 1.
2- آقایی نیا، حسین، (1394)، جرائم علیه اشخاص (جنایات)، چاپ دوازدهم، تهران، نشر بنیاد حقوقی میزان.
3- پور قهرمانی، بابک، (1390)، تسبیب در امور کیفری و رابطه آن با فاعل معنوی در حقوق موضوعه،  فصلنامه علمی پژوهشی فقه و مبانی حقوق اسلامی، سال سوم، شماره 8 و 9.
4- جعفری، مجتبی، (1395)، مبانی و اصول مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی در قانون مجازات اسلامی ایران، پژوهشنامه حقوقی کیفری دانشگاه گیلان، سال هفتم، شماره 2.
5- حاجی ده آبادی، احمد، (1398)، تغییرات قاعده اجتماع سبب و مباشر با لحاظ آخرین تحولات قانونگذاری در ایران، نشریه حقوق خصوصی، شماره 34.
6- رستمی، هادی، (1395)، احراز رابطه سببیت در فرض مداخله عوامل گوناگون در جنایات و خسارات مالی (با تأکید بر قانون مجازات اسلامی1392)، نشریه پژوهش حقوق کیفری، سال چهارم، شماره 15.
7- رعیتی، علی، (1382)، مفهوم مسئولیت کیفری و عوامل رافع آن هم سو با قانون مجازات عمومی سوریه، نشریه رهنمون، شماره 2.
8- صادقی، محمد هادی، (1393)، اجتماع سبب و مباشر در قانون مجازات اسلامی 1392، مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دوره ششم، شماره 2.
9- طاهری نسب، سید یزد الله، (1389)، رابطه علیت در حقوق کیفری ایران و انگلستان، چاپ دوم، تهران، نشر مجمع علمی و فرهنگی مجد.
10- فروتن، مصطفی، (1395)، مباشر جرم در حقوق کیفری ایران و انگلستان، رساله دکتری حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
11- محمد خانی، عباس، (1389)، نقدی بر یک رأی در خصوص سبب اقوی از مباشر، مجله حقوقی دادگستری، شماره 70.
12- میر محمد صادقی، حسین، (1390)، تحلیل مبانی حقوق جزای عمومی، چاپ اول، تهران، نشر جنگل.
13- میر محمد صادقی، حسین، (1393)، جرائم علیه اشخاص، چاپ چهاردهم، تهران، نشر بنیاد حقوقی میزان.