تشخیص مسئولیت مدنی و اسباب طولی و عرضی در حقوق ایران

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسنده

کارشناس ارشد حقوق خصوصی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی اصفهان. (نویسنده مسئول)

چکیده

هدف از این تحقیق علاوه بر بررسی مسئولیت مدنی بر اساس تساوی در زمینه نحوه توزیع مسئولیت در حالت طولی (اسباب متعدد، اجتماع سبب و مباشر و اجتماع مباشر) و اسباب عرضی در قانون مجازات اسلامی جدید، پاسخ به این دو سؤال است که تحولات اسباب طولی و عرضی در حوزه تقسیم مسئولیت مدنی چه اثراتی به دنبال دارد؟ و دیگر این که نحوه تأثیر اسباب طولی در حوزه تقسیم مسئولیت مدنی چگونه است. روش تحقیق مورد استفاده روش توصیفی تحلیلی است که به تحولات مسئولیت مدنی، اسباب طولی و عرضی در حقوق ایران پرداخته شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که در حقوق ایران اصل تقسیم مسئولیت به طور تساوی است، مگر این که ثابت شود که فعل یا تقصیر یکی از افراد مسئول بیشتر یا کمتر از دیگری مؤثر بوده است. بر اساس ماده 140 قانون مجازات اسلامی جدید و قسمت اخیر ماده 52 قانون مسئولیت مدنی نحوه مداخله اسباب در میزان مسئولیت مؤثر است؛ یعنی هر چه مداخله و تأثیر اسباب در ایجاد ضرر بیشتر باشد، میزان مسئولیت نیز بیشتر است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Recognition of civil liability and longitudinal and transverse causes in Iranian law

نویسنده [English]

  • Zahra Heydari Ramazan
Master of Private Law, Faculty of Humanities, Shahid Ashrafi University of Isfahan. (Corresponding Author)
چکیده [English]

The purpose of this study, in addition to examining civil liability based on equality in the distribution of longitudinal responsibility (multiple causes, causal and directing community and directing causes) and transverse causes in the new Islamic Penal Code, is to answer these two questions. What are the longitudinal and transverse effects on the division of civil liability? And how the longitudinal causes affect the division of civil liability. The research method used is a descriptive-analytical method that deals with the developments of civil liability, longitudinal and transverse causes in Iranian law. The results of the study indicate that in Iranian law, the principle of division of responsibilities is equal, unless it is proven that the act or fault of one responsible person was more or less effective than the other. According to Article 140 of the new Islamic Penal Code and the last part of Article 52 of the Civil Liability Law, the manner of intervention of the cause is effective in the amount of responsibility; That is, the greater the intervention and impact of the cause in causing the damage, the greater the degree of responsibility.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Civil liability
  • longitudinal and transverse causes
  • multiple causes
1- باریکلو، علیرضا، (1392)، مسئولیت مدنی، تهران، نشر میزان.
2- پاد، ابراهیم، (1381)، حقوق کیفری اختصاصی، جلد 1، تهران، انتشارات رهام.
3- جعفری لنگرودی، محمد جعفر، (1389)، ترمینولوژی حقوق، تهران، نشر کتابخانه گنج دانش.
4- خدابخشی، عبدالله، (1391)، توزیع خسارت در حقوق مسئولیت مدنی در فرض تعدد اسباب، فصلنامه حقوق دانشکده حقوق و علوم سیاسی تهران، شماره 1.
5- دالوند، فضل الله، (1386)، تقسیم مسئولیت مدنی، تهران، انتشارات دادیار.
6- رشادتی، ماجد، (1390)، عدم النفع در نظام حقوق ایران، نشریه راه وکالت، شماره 56.
7- ره پیک، حسن، (1393)، حقوق مسئولیت مدنی و جبران ها، تهران، انتشارات خرسندی.
8- زراعت، عباس، (1392)، شرح مختصر قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، تهران، نشر ققنوس.
9- سجادی نژاد، سید احمد، (1388)، قواعد فقه جزایی، مشهد، انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
10- سکوتی، رضا، شمالی، نگار، (1390)، جایگاه عدم النفع در نظام حقوقی ایران، نشریه علمی-پژوهشی فقه و حقوق اسلامی، شماره 1.
11- شامبیاتی، هوشنگ، (1389)، حقوق جزای عمومی، جلد 1، تهران، انتشارات مجد.
12- شجاع پوریان، سیاوش، (1389)، مسئولیت قراردادی پزشک در برابر بیمار، تهران، نشر فردوسی.
13- شهید اول، (1397)، غایه المراد فی شرح الإرشاد، قم، نشر مکتب الإعلام الإسلامی.
14- شهید ثانی، (1416 ق)، مسالک الأفهام، قم، نشر مؤسسه معارف اسلامی.
15- شهیدی، مهدی، (1382)، حقوق مدنی، آثار قراردادها و تعهدات، جلد 3، تهران، انتشارات مجد.
16- صادقی، محمد هادی، (1392)، اجتماع اسباب در قانون مجازات اسلامی 1392، نشریه آموزه های حقوق کیفری دانشگاه علوم اسلامی رضوی، شماره 6.
17- صفایی، سید حسین، رحیمی، حبیب الله، (1390)، الزامات خارج از قرارداد، تهران، انتشارات سمت.
18- عابدی، محمد، (1392)، معمای تعدد اسباب در قانون مجازات اسلامی، شیراز، چهارمین همایش سراسری طب و قضا.
19- عباسلو، بختیار، (1390)، مسئولیت مدنی با نگرش تطبیقی، تهران، نشر میزان.
20- عمید زنجانی، عباسعلی، (1389)، موجبات ضمان، تهران، نشر میزان.
21- عیسائی تفرشی و همکاران، (1386)، تأثیر همراهی قوه قاهره با تقصیر خوانده بر مسئولیت مدنی، فصلنامه مدرس علوم انسانی، شماره 54.
22- غمامی، مجید، (1383)، قابلیت پیش بینی ضرر در مسئولیت مدنی، تهران، شرکت سهامی انتشار.
23- قاسم زاده، مرتضی، (1386)، الزامات و مسئولیت مدنی بدون قرارداد، تهران، نشر میزان.
24- قاسمی، ناصر، کارمرزی، عبدالکریم، (1392)، مسئولیت آمر و مأمور در حقوق ایران، تهران، انتشارات خرسندی.
25- قیاسی، جلال الدین، (1390)، تسبیب در قوانین کیفری، تهران، نشر مدین.
26- کاتوزیان، ناصر، (1392)، قواعد عمومی قراردادها، جلد 4، نشر شرکت سهامی انتشار.
27- کی نیا، مهدی، (1384)، کلیات مقدماتی حقوق، جلد 1، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
28- گلدوزیان، ایرج، (1393)، محشای قانون مجازات اسلامی بر مبنای قانون مصوب 1392، تهران، انتشارات مجد.
29- لطفی، اسدالله، (1390)، قواعد فقه حقوقی و جزایی، تهران، انتشارات مجد.
30- موسوی بجنوردی، سید محمد، (1387)، حقوق مدنی و کیفری، تهران، انتشارات مجد.
31- موسوی خمینی، سید روح الله، (1390)، تحریر الوسیله، جلد 2، تهران، نشر مکتبه العلمیه الإسلامیه.
32- نبات زاده، نرگس، میلانی، علیرضا، (1397)، اجتماع عرضی اسباب در جنایت عمد بر نفس، دومین همایش بین المللی حقوق، علوم سیاسی و معارف اسلامی، تهران، مرکز همایش های بین المللی کوشا گستر.
33- نقیبی، سید ابوالقاسم، (1386)، مطالعه تطبیقی ملاک ارزیابی خسارت در فرض تعدد اسباب ایراد خسارت در حقوق اسلامی، فصلنامه علمی حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس، شماره 2.
34- وحدتی شبیری، سید حسن، (1388)، مبنای مسئولیت مدنی یا ضمان ناشی از تخلف اجرای تعهد، مجله مطالعات اسلامی فقه و اصول، شماره 82.
35- ولیدی، محمد صالح، (1392)، حقوق جزای عمومی، جلد 1، تهران، انتشارات سمت.
36- یزدانیان، علیرضا، نیازی، عباس، (1393)، مطالعه تطبیقی مسئولیت تضامنی در فقه و حقوق فرانسه، مجله علمی پژوهشی فقه و حقوق اسلامی، شماره 8.